วันอาทิตย์ที่ 19 มกราคม พ.ศ. 2557

การเจาะกระดูกสันหลัง (Spine Biopsy)

ในกรณีที่แพทย์ตรวจเห็นรอยโรคในกระดูกสันหลังหรือข้อต่อกระดูกสันหลังและยังวินิจฉัยโรคไม่ได้ จำเป็นต้องเก็บเนื้อเยื่อจากรอยโรคเพื่อส่งตรวจทางห้องปฏิบัติการ ดังแผนภาพ
แผนภาพแสดงการเจาะกระดูกสันหลังเพื่อเก็บรอยโรค
เครื่องมือทางรังสีที่ใช้นำทางการสอดเข็มเข้าไปให้แม่นยำคือ เครื่องเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ (Computed Tomography Scanner)


การประเมินผู้ป่วยก่อนเจาะไต

ประเมินความเสี่ยงต่อการเสียเลือดมาก เช่น 

  • ภาวะที่เลือดออกหยุดยาก เช่น โรคฮีโมฟิลเลีย (Hemophilia), การทำงานของตับบกพร่อง (ตับแข็ง), ภาวะเกร็ดเลือดต่ำ
  • ใช้ยาลดการแข็งตัวของเลือด ได้แก่ Aspirin, ยา Antiplatelet อื่นๆ, Heparin, Warfarin ซึ่งหากแก้ไขภาวะนี้ได้ ก็สามารถทำการเจาะไตได้
ประเมินรอยโรคจากภาพ imaging ของผู้ป่วยเพื่อวางแผนหาทางสอดเข็มที่ปลอดภัยและเข้าถึงรอยโรคได้

ประเมินผลเลือด ได้แก่
Platelet count
Prothrombin time (PT) และ 
Partial Thromboplastin Time (PTT)
แต่กรณีผู้ป่วยที่ได้รับยา Aspirin หรือยาที่ฤทธิ์ต่อต้านการทำงานเกร็ดเลือดต้องตรวจผลเลือดคือ Bleeding time อีกด้วย
(หากจำค่าปกติผลเลือดไม่ได้ให้กลับมาดูบท "การตรวจเลือดต่างๆ" ตามลิงค์นี้  การตรวจเลือดต่างๆ

นัดหมายวันที่และเวลาที่มาเจาะกระดูก
ออกเอกสารความเข้าใจหัตถการให้ผู้ป่วยหรือญาติ
ออกเอกสารการเตรียมตัวสำหรับผู้ป่วยและพยาบาลตึกผู้ป่วย
ตัวอย่างเอกสารเตรียมตัวผู้ป่วยก่อนการเจาะกระดูก
เนื่องจากหลังการเจาะกระดูกจำเป็นต้องเฝ้าระวังภาวะเลือดออกอย่างน้อย 6 ชั่วโมง เราจึงต้องรับไว้เป็นผู้ป่วยในในวันที่มาเจาะกระดูก จึงต้องเตรียมเอกสารสำหรับการเป็นผู้ป่วยในด้วย
กำชับให้พยาบาลผู้ป่วยในเตรียมหมอนทราย (น้ำหนัก 0.5 กก.)สำหรับกดทับแผลหลังการเจาะกระดูกด้วย

การเตรียมอุปกรณ์สำหรับเจาะกระดูก
1.    ใบเตรียมผู้ป่วย
2.    ใบเซนต์ยินยอมรับการตรวจ
Set ทำแผล (ประกอบด้วย ถาดสเตนเลส, forceps, ถ้วยสเตนเลสสำลี ก้อนก๊อส 10 แผ่นผ้าเจาะกลางไซริงแก้วขนาด10ซีซีขวดสเตอไรส์ขนาด 10ซีซี พร้อมฝาจุกยาง ขวดแผ่นสไลด์แก้วสำหรับสเมียร์ แผ่น พร้อมผ้าสี่เหลี่ยมเจาะกลาง
Dressing set 

3.    ปากกาเขียนไวท์บอร์ด แบบ permanent (สำหรับทำเครื่องหมายบนผิวหนังผู้ป่วย)
4.   แถบ marker พร้อม scale ห่างช่องละ 1 ซม.
5.    ถุงมือ 6 นิ้วครึ่ง – 7 นิ้วครึ่ง
6.    เข็ม No.18 , 20 ,24 สำหรับดูดและฉีดยาชา
7.    พลาสเตอร์ยาปิดแผล 
8.    เข็ม Biopsy แบบ Osteotomy ขนาด 10G 
9.    Chlorhexidine solution 2%
10.  ใบมีดเบอร์ 11
11.   Formalin 10 % 1 ขวด ไว้แช่ชิ้นเนื้อ
12.  แผ่นสไลด์แก้ว สำหรับสเมียร์เซลล์
13.        เอกสารส่งเนื้อเยื่อ Histology 
14.         หมอนทรายไว้กดห้ามเลือด
  
อุปกรณ์เพิ่มเติม

1.    ค้อนสำหรับตอกเข็มเข้ากระดูก ในบางกรณีที่แพทย์เล็งเห็นว่ากระดูกน่าจะแข็งหรือมีความหนามาก อาจจำเป็นต้องใช้ค้อนตอกเข็มผ่านเข้าไปถึงรอยโรคได้
ค้อนสำหรับตอกกระดูก

วิธีตรวจ


1.    เตรียมผู้ป่วยนอนบนเตียงตรวจ ท่าคว่ำ หนุนหมอนเตี้ยๆไว้ใต้หน้าท้อง
2.    พยาบาลอธิบายขั้นตอนการตรวจให้ผู้ป่วยทราบ
3.    พยาบาลวัด Vital Sign และลงบันทึกในแฟ้มประวัติผู้ป่วยก่อนการตรวจและทำการยืนยันการตรวจ (time out) ให้ถูกคน ถูกตำแหน่ง
4.    แพทย์ทำการ Localized ด้วยเครื่อง CT  และทำ Marker ตำแหน่งที่จะเจาะด้วยปากกา
ผู้ป่วยนอนคว่ำ ติดแถบ scale marker ที่ผิวหนังด้านหลัง


สแกนด้วย CT 
ภาพ CT SCAN แนวขวางผ่านส่วนที่กระดูกสันหลังมีรอยโรค แพทย์จะวัดระยะและทิศทางที่จะสอดเข็มเข้าไปในกระดูกสันหลังเป้าหมย

5.    เทคนิเชี่ยนเปิด Set  ทำแผล
6.    เท Chlorhexidine Solution ใส่ถ้วย
7.    แพทย์จะทำความสะอาดบริเวณที่จะเจาะด้วย Chlorhexidine Solution และปูผ้าสี่เหลี่ยมเจาะกลาง
ทำความสะอาดผิวหนังด้วยน้ำยา เบต้าดีน
ปิดคลุมด้วยผ้าช่อง

8.    เทคนิเชี่ยนเตรียม 2 % Xylocaine  
9.    แพทย์ทำการฉีดยาชาเฉพาะที่บริเวณที่จะเจาะ 
ฉีดยาชาเฉพาะที่ 

 ขยายปากแผลด้วยใบมีดเบอร์ 11 
ขยายปากแผลด้วยใบมีดเบอร์ 11

แล้วนำเข็ม Biopsy ที่เตรียมไว้สอดเข้าไปเป้าหมาย โดยค่อยใ่ส่เข้าไปลึกทีละนิดสลับกับการสแกนภาพ CT เพื่อเช็คดูตำแหน่งและทิศทางของเข็มเปรียบเทียบกับเป้าหมาย 
   กรณีที่กระดูกมีความแข็งแพทย์จะใช้ค้อนช่วยตอกเข็มผ่านกระดูกปกติเข้าไปยังส่วนที่เป็นรอยโรค
สอดเข็ม  Osteotomy เข้าไปและ CT scan สลับกันไปจนกว่าจะได้ ตำแหน่งและทิศทางที่ถูกต้อง
ภาพ CT SCAN แนวขวาง (Axial) แสดงเข็ม biopsy เข้าไปอยู่ในกระดูกสันหลังที่เป็นโรค ยืนยันว่าเราจะเก็บเนื้อเยื่อตรงกับรอยโรค
ภาพ CT SCAN อีกแนวหนึ่ง ยืนยันว่าปลายเข็มอยู่ตรงรอยโรคแล้ว

เมื่อเข็มเข้าไปถึงเป้าหมายแล้วแพทย์จะถอดแกนในของเข็ม Osteotomy ออกและดันเข็มเข้าไปในกระดูกที่เป็นรอยโรค ต่อไซริงค์สำหรับดูดและค่อยๆถอยเข็มออกเพื่อให้เนื้อเยื่อติดเข็มออกมา หากเนื้อเยื่อเพียงพอแล้วก็ไม่ต้องทำซ้ำ 
นำแกนในเข็มออก แล้วต่อไซริงค์เข้ากับเข็มและดูดเนื้อให้ติดเข้ามาในรูเข็ม
ถอยเข็มออกและกดบาดแผลไว้จนกระทั่งเลือดหยุด (ประมาณ 5 นาที)
กดบาดแผลเพื่อห้ามเลือดจนกว่าจะหยุด
บาดแผลจะมีขนาดเล็ก ไม่จำเป็นต้องเย็บแผล
หลังจากเอาเข็ม Osteotomy ออกรูบาดแผลขนาดเล็ก

ปิดพลาสเตอร์ทับแผลไว้และใช้หมอนทรายกดทับเพื่อช่วยในการลดอัตราการเสียเลือด
ปิดพลาสเตอร์คลุมแผล

เนื้อเยื่อที่ได้อยู่ในรูเข็ม แพทย์จะสอดแกนเข็มเข้าไปดันเนื้อออกมาเพื่อส่งตรวจดังนี้
ส่งย้อม gram stain หรือ AFB สเมียร์ลงในแผ่นสไลด์แก้ว
ส่งเพาะเชื้อ ให้เก็บไว้ในขวดแก้วปราศจากเชื้อ 
ส่ง Histology ให้เก็บไว้ในน้ำยา Formalin
เนื้อกระดูกที่เก็บในน้ำยา Formalin เตรียมติดชื่อ เลขที่ผู้ป่วยวันเวลารอส่ง H&E 

10. พยาบาลวัด Vital Sign หลังตรวจเสร็จ  พร้อมทั้งบันทึกในแฟ้มประวัติผู้ป่วย

11.แพทย์เขียนเอกสารส่งตรวจเนื้อเยื่อ คำสั่งดูแลผู้ป่วยหลังการเจาะไต, ป้อนคำสั่งส่งตรวจเนื้อเยื่อผ่านทางระบบคอมพิวเตอร์, และพิมพ์รายงานการทำหัตถการ
12. ส่งผู้ป่วยกลับตึกผู้ป่วยใน

กลับสู่หน้า สารบัญ





ไม่มีความคิดเห็น:

แสดงความคิดเห็น

พิมพ์คำถามหรือข้อเสนอแนะที่นี่

หมายเหตุ: มีเพียงสมาชิกของบล็อกนี้เท่านั้นที่สามารถแสดงความคิดเห็น